Rogier van den Braak – Managing director
Gerald de Haan – Director van Research
Utopische ambities voor de bloedbank van de toekomst
Smart Health Amsterdam maakte dit interview met managing director Rogier van den Braak van het Hid, en Research director Gerald de Haan van Sanquin voor op hun website. Ze spreken hierin over de plannen met de Hid campus, en de waarde dat een netwerk als Smart Health Amsterdam hier ook voor heeft.
Sanquin heeft een lange weg afgelegd sinds 1998, toen de Wet inzake bloedvoorziening haar machtigde om als enige organisatie in Nederland de behoefte aan bloed en bloedproducten in Nederland te beheren. Naast de verantwoordelijkheden die Sanquin al decennia lang heeft als nationale bloedbank, is zij steeds een stap verder gegaan in het aangaan van uitdagingen op het gebied van hematologie, immunologie en oncologie. Baanbrekend onderzoek, de ontwikkeling van bloed gerelateerde producten en diensten en de bereidheid om voorop te lopen in publiek-private samenwerking zijn kenmerkend voor de bedrijfsvoering.
Als vooraanstaand Nederlands centrum voor onderzoek en zorginnovatie was de samenwerking met Smart Health Amsterdam een natuurlijke stap, aldus Rogier van den Braak, managing director van de Sanquin Health Solutions Group. “Wij vinden het een heel belangrijk initiatief”, voegt hij eraan toe, waarbij hij wijst op het werk van Smart Health om biowetenschappelijke kennis te koppelen aan big data en kunstmatige intelligentie. “Het was voor ons een logische stap om ons aan te sluiten bij die Smart Health-beweging, omdat we op dat gebied heel veel mogelijkheden hebben.”
Geboorte van Sanquinnovate
Er was altijd al de wens om meer van Sanquin’s onderzoekvondsten te vertalen naar oplossingen in de praktijk. Dat leidde uiteindelijk in 2017 tot de lancering van Sanquinnovate, Sanquin’s valorisatietak. Destijds, legt Van den Braak uit, “was er een doel om allerlei translationeel onderzoekswerk te doen dat zou moeten leiden tot nieuwe producten en nieuwe diensten. Maar wat er uiteindelijk uitkwam, was eigenlijk weinig. Er waren een heleboel ideeën gegenereerd die daar maar bleven liggen. Dus zijn we gaan investeren in onze capaciteiten op het gebied van bedrijfsontwikkeling en projectbeheer.” Het bleek de juiste beslissing te zijn, want Sanquinnovate trok al snel steun aan van private investeringsmaatschappijen.
Gedachtenverschuivingen
De uitbreiding van Sanquin naar commerciële activiteiten via de Sanquin Health Solutions Group (waar Sanquinnovate deel van uitmaakt) heeft in de hele organisatie een mind shift teweeggebracht. Wetenschappelijk onderzoek heeft altijd voorop gestaan, maar volgens Van den Braak moeten wetenschappers soms even wennen aan het idee van valorisatie. Het idee “dat het ook zeer de moeite waard is om te werken aan oplossingen waar patiënten iets aan hebben in de vorm van nieuwe producten en diensten, is voor een wetenschapper toch een beetje een andere invalshoek, denk ik”, zegt hij.
De andere grote verschuiving in het denken betrof de samenwerking met externe partijen. Een van de grondbeginselen van Sanquinnovate was een sterke focus op partnerschappen, waarmee het bedrijf afstapte van de meer gesloten mentaliteit om ontwikkeling intern te houden.
Samenwerking met een reeks grote en kleine partners, publiek en privaat, heeft geleid tot een hele reeks nieuwe initiatieven. “Ik denk dat we echt op weg zijn naar een soort netwerkorganisatie”, zegt Van den Braak. “We hebben het bredere ecosysteem nodig omdat we te klein zijn om ontwikkelingen alleen te doen. We kunnen waarde toevoegen aan sommige stappen in de hele keten, maar we hebben partners nodig om de klus van begin tot eind te klaren.”
Publiek-private samenwerking
Directeur van Research, Gerald de Haan, is ervan overtuigd dat de samenwerking van Sanquin met de private sector voor alle betrokkenen gunstig is. De governance van de organisatie, zegt hij, is zodanig dat het onderzoekswerk nooit in gevaar komt door commerciële druk. “Ik zie vooral voordelen. Het is heel belangrijk dat je de controle behoudt en het goed regelt, zodat de opbrengsten terugvloeien in nieuwe innovatierondes. Tot nu toe werkt het heel goed. Als bedrijven ons zouden kunnen vertellen hoe we ons werk moeten doen en over welke onderwerpen, zou dat heel problematisch zijn. De manier waarop wij de zaken geregeld hebben, laat dat echter niet toe.”
Kansen creëren
Commerciële activiteiten en particuliere financiering kunnen volgens De Haan ook andere kansen creëren die vrijwel zeker niet alleen met overheidsmiddelen zouden kunnen worden gerealiseerd. “Wij willen bijdragen aan nieuwe ontdekkingen die de bloedbank zoals wij die kennen zouden veranderen. Een van de programma’s die we hebben, is het opkweken van bloedcellen buiten het menselijk lichaam. Onvoorstelbaar, toch? Dat we over dertig jaar geen donoren meer nodig hebben.” De Haan erkent dat het een “utopische ambitie” is, maar tegelijkertijd is het concept goed, zegt hij. En hoewel onderzoekers misschien manieren kunnen ontdekken om bloedcellen op te kweken, zal het aan bedrijven zijn om die kennis om te zetten in een concreet product op schaal.
Het innovatie-ecosysteem laten groeien
Het succes van Sanquinnovate is gebouwd op samenwerkingen die startups en gevestigde partijen in de life sciences en gezondheidssector bij elkaar brengen. Het ecosysteem Smart Health Amsterdam faciliteert deze samenwerkingen en de innovaties die daaruit voortkomen. En om de verdere groei van het ecosysteem te ondersteunen, ontwikkelt Sanquin momenteel een nieuw gezondheids- en innovatiedistrict (Hid) rond hun hoofdkantoor. Het doel, zegt Van den Braak, is om een campus te creëren die innovatie mogelijk maakt, “het samenbrengen van alle startups, scale-ups enzovoorts die een plek nodig hebben om hun werk te doen. Die gebruik moeten maken van faciliteiten zoals laboratoria die te duur zijn voor een startup om zelf te organiseren. Wij kunnen toegang bieden tot dat soort infrastructuur en hen zo helpen en de tijd verkorten die nodig is voordat hun innovaties patiënten ten goede komen. En Smart Health is daarbij heel behulpzaam, want het is een label dat mensen van over de hele wereld naar de Amsterdamse regio trekt.”
De Haan is er ook van overtuigd dat het samenbrengen van een verscheidenheid aan partners de manier is om echte vooruitgang te boeken. “Verschillende instituten en personen hebben heel specifieke expertise die vaak complementair is. We weten misschien niet waar anderen mee bezig zijn, maar het kunnen interessante dingen zijn waar wij iets aan hebben. Dus ik denk dat dit hele idee van samenwerken, zowel op kleine schaal in gemengde teams, maar ook op regionaal of nationaal niveau, heel zinvol is.” En Sanquin is volgens hem bij uitstek in staat om de wetenschappelijke expertise, de infrastructuur en een succesvol valorisatiemodel aan te bieden dat toekomstige innovaties zal stimuleren.
